Eski Türkler’de Yılbaşı Kutlamaları

Aralık bitiyor. 2016 yavaş yavaş sona eriyor. Yepyeni bir yıl geliyor.

Yeni yıl yaklaşırken ülkemizde “Noel kutlanmalı-kutlanmamalı” şeklindeki tartışmaların da arttığını hatırlayın sevgili okurlarım. Her yıl şahit olduğumuz bir durumdur bu. Bir grup, yeni yıla girerken eğlenmeyi ve kutlamayı tercih eder; diğer grup, Türkiye’de Noel kutlamalarının olmaması gerektiğini belirtip Türklere özgü olmayan şeylerin niçin Türkiye’de yapıldığını eleştirir. Ben de bu tartışmadan yola çıkarak sizlere, Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ’ın Noel ve yılbaşı kutlamalarının Orta Asya Türklerine dayanan bir gelenek olduğuna dair açıklamalarından bahsedeceğim.

1) Noel Bayramı

Eski Türkler’de “Yeniden Doğuş-Çam Bayramı” olarak kutlanırdı.Orta Asya’dan Batı’ya yapılan Türk göçleri yoluyla, bu bayram Batı’ya geçer. Sonra Hz.İsa’nın doğumu ile ilişkilendirilip “Noel” adıyla kutlanır. Ülkemizde ise “Yılbaşı” adıyla bilinir.

2) Nardugan

‘Noel’in eski ismi ‘Nardugan’dır. Türk inançlarına göre, gecelerin kısalıp gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık’ta gece ile gündüz savaşır. Gün, geceyi yendiğinde güneşin yeniden doğuşu kutlanır. Ve ‘Nardugan’ denir. Nar, güneş; tugan ise doğan anlamında kullanılmıştır. Türkler, güneşin zaferini ve yeniden doğuşunu, büyük şenliklerle ‘Akçam Ağacı’ altında kutlarlardı.

3) Akçam Ağacı

Türkler; tek tanrılı inanışlarına geçmeden önce yeryüzünün ortasında olan ve yerin göbeği sayılan bir ağaç. Bu ağacın tepesi, gökyüzünde oturan tanrı Ülgen’in(İnsanları korur, sakallıdır, kaftan giyer, gece ile gündüzü ve güneşi yönetir.) sarayına uzanır ve buna ‘hayat ağacı’ da denir. Güneşin yeniden doğuşu, bu ağaç altında kutlanırdı.Eve getirilip koyulan akçamın altına, Tanrı güzel şeyler ve güzel bir yaşam verdi diye, Tanrı’ya hediyeler konulur. Dallarına da Tanrı’dan dilenecekler  için paçavra veya kurdela asılır.

4) Ağaç süsleme

Türklerde ağaç süsleme pek yoktur. Ağaç süslemeleri, 16. yy’da Almanya‘da başlayıp Fransa‘ya geçer; sonra da dünyaya yayılır. Son olarak, Haluk Tarcan’a göre de Aziz Saint Poul, Anadolu’da Hristiyanlığı yaymak isteyince M.S 60 senelerinde bu kutlamalar ülkemize taşınmıştır.